Atina Okulu resmi ile meşhur Raphael Odaları, Haritalar Galerisi’nden sonra yer almaktadır. Odalar Rönesans’ın dehası Raphael tarafından öldüğü 1520 yılına dek boyanmış; kalan eksiklikler öğrencileri ve çırakları tarafından tamamlamıştır.
Odaları yaptıran Papa olan İkinci Julius, kendisinden önce görev alan Papa Alexander’ın kullandığı Borgia dairelerini kullanmak istemiyordu. Adı yolsuzluk ve fuhuş ile anılan Borgia ailesinin kaldığı odalar kapatıldı. Aynı zamanda Papa Julius, Borgia dairelerinden sanat anlamında daha üstün bir alan oluşturmak istiyordu. Bu nedenle birinci katta yer alan Borgia dairelerinin neredeyse tam üstünde kendi odalarını yaptırdı.
O dönem çok genç ancak çok yetenekli olan Raphael bu dairelerin dizaynında görevlendirildi. Raphael’in görevi 1509 yılında başladı. Papa Julius 1513 yılında dördüncü oda tamamlanamadan öldü. Ancak Julius’un halefi olan Papa Leo Raphael’le çalışmaya devam etti. Raphael neredeyse 11 yıl bu odalardaki duvar resimlerinin boyanması için çalışmış ve 1520 yılında genç yaşta ölmüştür. Raphael’in ölümünden sonra kalan eksiklikleri ve resimleri öğrencileri ve çırakları onun çizimlerine dayanarak tamamlamıştır.
Raphael odaları dört bölümden oluşmaktadır. Şimdi bu bölümleri inceleyelim:
İmparator Konstantin Salonu (Sala di Costantino)
Vatikan Müzeleri resmi ziyaret planına göre bu odayı ilk olarak ziyaret edeceksiniz. Odanın kullanım maksadı kabul ve resmi törenlerdir. Konstantin Salonu Raphael’in tamamlayamadığı odadır. Ölümünün ardından 1520-1524 yılları arasında öğrencileri tarafından onun çizimlerine dayalı olarak tamamlanmıştır.
Oda adını ilk hristiyan imparator olan, İstanbul şehrini kuran ve Bizans İmparatorluğu’nun temelini atan İmparator Büyük Konstantin’den almaktadır. Konstantin, selefi Maxentius’u Roma yakınlarındaki Milvian köprüsünde yenerek mutlak hakim olmuş, iktidarının ardından hristiyanlığa geçiş süreci yaşanmıştır. İşte bu odada hristiyanlığa geçiş sürecindeki olaylar tasvir edilmiştir.
İlk ele alacağımız eser “Vision of Cross – Haç Vizyonu” Efsaneye göre Konstantin M.S. 312 yılında Maxentius ile savaşmadan önce gökyüzünde bir haç işareti ve ardından da İsa’yı rüyasında görmüştür. Ertesi gün Roma yakınlarında Milvian köprüsünde sonuçlanan savaşta Konstantin Maxentius’u mağlup etmiş; Roma’ya yenik imparatorun kesik başı ile girmiştir.
Konstantin Salonu’ndaki Haç Vizyonu ve Maxentius’la savaş eserleri
İkinci eser Konstantin’in yukarıda bahsettiğimiz Milvian Köprüsü’ndeki zaferini anlatmaktadır. Bu galibiyet aynı zamanda paganizmin bitişi hristiyanlığın Roma’nın yeni dini olması anlamına gelmiştir.
Konstantin Salonu’nun muhteşem tavan süslemeleri – Raphael Odaları
Üçüncü eser Konstantin’in Papa Sylvester önünde diz çökerek vaftiz edilmesini tasvir etmektedir. Dördüncü eser ise Roma’nın bağışlanmasıdır. Vaftizde olduğu gibi Konstantin burada diz çökerek Papa’ya Roma şehrini sunmaktadır.
Roma’nın Bağışlanması eseri- Konstantin Salonu
Bu eserleri inceledikten sonra eğer vaktiniz kalırsa ahşap tavandaki süslemeleri incelemenizi öneririz. Ahşap tavanda Konstantin’in pagan putları yıkışı ve bunların yerini hristiyan sembollerinin alması tasvir edilmiştir.
Heliodorus Odası (Stanza di Eliodoro)
Stanza di Eliodoro, Papa’nın özel izleyicileri için İmza odasından sonra Raphael tarafından 1512-1514 yılları arasında tasarlanmıştır. Bu odada göreceğiniz eserler şunlardır:
Dinamik bir eser olan Aziz Petrus’un kurtuluşu (bu eser aynı zamanda Raphael’in ilk gece sahnesi tasviridir), Papa Büyük Leo ve Roma’ya yürümek isteyen Hun imparatoru Attila’nın karşılaşması, Bolsena Mucizesi, Odanın adını aldığı Heliodorus’un tapınaktan çıkarılması resmi. Heliodorus eseri, Tanrı’nın Kudüs tapınağından değerli eşyaları çalmaya çalışan Heliodorus’un tapınaktan atılmasını göstermektedir. (İncil Kudüs Tapınağı’nda hırsızlık yapan Heliodorus’un üç melek tapınaktan atılması hikayesine dayanır)
Aziz Peter’in Kurtuluşu eseri – Heliodorus Odası – Raphael Odaları
Heliodorus’un sınır dışı edilmesi – Heliodorus Odası
Papa’nın Hun İmparatoru Atilla ile karşılaşması – Raphael Odaları – Vatikan Müzesi
Stanza della Segnatura (İmza Odası)
Oda Raphael tarafından 1508-1511 yılları arasında tamamlanmış ve Papa İkinci Julius tarafından kütüphane ve çalışma odası yani ofis olarak kullanılmıştır. Odada yer alan Atina Okulu gerek Vatikan Müzeleri’nin gerekse rönesansın en önemli sembollerinden birisidir.
Stanza della Segnatura (İmza Odası) – Genel Görünümü
Başta Atina Okulu olmak üzere bu odada 4 fresk bulunmaktadır. Bu 4 fresk Teoloji, Adalet, Felsefe ve Şiiri temsil eder. Felsefeyi temsil eden eser, Atina Okulu’dur. Odadaki fresklerin genel bileşimi, Yüksek Rönesans’ın fikrini ifade eder: Hümanizm ve Hıristiyanlığın birliği.
Atina Okulu, Rönesans döneminin ünlü ressamı Raphael Sanzio (1483-1520) tarafından yapılmış bir fresk tablodur. Bu eser, 1509 ve 1511 yılları arasında Papa Julius II için Vatikan’daki Apostolik Sarayı’ndaki Papalık dairelerinde bulunan fresk tablolar serisini tamamlamak amacıyla yapılmıştır.
Raphael, 1483 yılında İtalya’nın Urbino şehrinde doğdu. İtalyan Rönesansı’nın zirve dönemi olan Yüksek Rönesans’ta (yaklaşık 1490-1530) yaşadı. Bu dönem, sanatta büyük başarılar ve klasik öğrenmeye duyulan ilginin canlanması ile anılır. Raphael, babası tarafından Urbino Sarayı’na tanıtıldı ve burada ileri düzey sanat fikirleri ve hümanist felsefe ile tanıştı.
Raphael, 1504’te Floransa’ya taşındı ve Leonardo da Vinci ile Michelangelo’nun yapıtlarını incelemeye başladı. İlerleyen yıllarda, bu iki usta ressamın eserlerinden ilham alarak, önemli eserler üretti. 1508’de ise Papa Julius II’nin isteği üzerine Roma’ya gitti.
Atina Okulu eserinin merkezindeki iki figür. Solda Platon, sağda ise Aristoteles.
Atina Okulu, toplamda 21 figür içermektedir. Freskin merkezinde yer alan iki kolayca tanınan figür, eski Yunan filozofları Platon ve Aristoteles’tir. Diğer figürlerin kimlikleri ise kesin olarak bilinmemektedir, ancak hepsinin klasik Yunan filozofları olduğu düşünülmektedir.
Platon ve Aristoteles, freskin merkezinde yer alırlar ve batı felsefe geleneğindeki merkezi konumlarını vurgularlar. Platon, yaşlı bir adam olarak betimlenirken, öğrencisi Aristoteles daha genç bir adam olarak resmedilmiştir. Platon’un gökyüzüne işaret etmesi, onun ideal ve sürekli biçimler düşüncesini temsil ederken, Aristoteles dünyaya işaret ederek çevresindeki değişen gerçekliği inceleme merakını simgelemektedir.
Atina Okulu
Platon’un solunda yer alan ve elleriyle jest yapan figür, Sokrates olarak kabul edilir. Öklid olarak bilinen Yunan matematikçi, öğrencilere geometri öğretirken kullanmak için bir pusula tutarak resmetmektedir. Öklid’in arkadaşı Bramante’den modellenmiş olduğuna inanılmaktadır. Öklid geometrinin babası olarak bilinir ve matematik tarihinde en etkili eserlerden biri olan unsurlar adlı yapıtının yazarıdır.
Diğer bir figür grubu ise, astronom Ptolemy, Zoroaster ve Raphael’in kendisine ait bir özportre içermektedir. Ptolemy, sarı bir cübbe giyer ve Dünya’yı temsil eden bir küre tutar. Karşısında duran Zoroaster, göksel küreyi temsil eden bir küre tutmaktadır. Raphael’in özportresi ise izleyiciye doğrudan bakan figürdür. Ressamların kendi özportrelerini eklemeleri ve bu sayede yapıtlarını imzalamak gibi bir uygulamayı başlatmaları, o dönem için sıradışı bir uygulama değildi.
Atina Okulu sağ alt köşede Raphael size bakmaktadır. Bu detayı atlamayın.
Atina Okulu, Raphael’in Plaza della Segnatura için yaptığı freskler arasında yukarıda da değindiğimiz gibi felsefeyi temsil eden eserdir. İtalyan Rönesansı’nda Yunan felsefesi ve klasik öğrenmeye duyulan ilgi canlanmıştır. Raphael’in freski, klasik Yunan uygarlığı ile çağdaş Hristiyan İtalya’nın öğelerini uyumlu bir şekilde birleştirir. Antik Yunan filozofları, felsefe, matematik ve bilim konularında tartışmak için toplanırken, Raphael’in çağdaşlarından modellenen yüzlerle temsil edilmektedir.
Borgo’daki Yangın Odası (Stanza dell’Incendio del Borgo)
Oda Raphael tarafından; 1514-1517 yılları arasında yaptırılmıştır. Raphael Odaları’nın yapılmasına karar veren Julius 1513 yılında öldüğünden odalar halefi Papa 5’inci Leo’nun isteğine göre dizayn edilmiştir.
Borgo’daki Yangın Eseri – Raphael Odaları – Vatikan Müzeleri
Oda’nın adını aldığı Borgo’daki yangın eseri, Papa ile aynı ismi taşıyan Papa 4’üncü Leo zamanında çıkan yangının mucize ile kontrol edilerek söndürülmesi olayını anlatır. Oda yemek odası olarak kullanılmıştır.
800 yılında Noel gecesi Aziz Petrus bazilikasında gerçekleşen Charlemagne’nin taç giymesi eseri, Kutsal Roma İmparatorluğu’nun temelini oluşturan olayı tasvir etmektedir. Bir diğer eser olan Ostia Savaşı ise Papalık ordularının Ostia’da kazandığı zaferi tasvir eder.
Raphael Odaları rehberimiz buraya kadar. Vatikan Müzesi gezi rotamızda Sistina Şapeli’ne bir adım daha yaklaştık. Raphael Odaları’ndan sonra Borgia Dairelerini inceleyeceğiz.